کتیبه بیستون، یادگاری ارزشمند از سخنان داریوش بزرگ هخامنشی برای تمامی ایرانیان است که در بیستون کرمانشاه قرار دارد. این کتیبه در بلندای دست نیافتنی که از پایین کوه نیز به هیچ ‌‌‌وجه قابل خواندن نیست، نشان از آن دارد که داریوش بزرگ، تاریخ عظمت خود را نه برای مردمان روزگار خویش، که برای آیندگان نیز نوشته است.

• 8 کلیسای تاریخی برتر ایران را بشناسیم
• کتیبه بیستون؛ بزرگ‌ترین سنگ نبشته جهان
• قدیمی ترین شهر ایران را بشناسیم!

سرکوب شورش بردیای دروغین

براساس استناد بر کتیبه بیستون، پس از کشته شدن بردیای دروغین یا گئوماتا به دست داریوش کبیر و 6 تن از یارانش، سراسر امپراطوری پارس دچار آشوب و اغتشاش شد. اما داریوش در طول یک سال و چند ماه موفق به سرکوبی 16 شورش و چیرگی بر سراسر خاک امپراطوری و برقراری نظم و امنیت در آن شد. او برای جاودانه ساختن یاد و افتخار آن پیروزی‌ها، فرمان داد که سنگ نگاره‌ای بدین منظور روی صخره‌های کوه مقدس بیستون در نزدیکی کرمانشاه بتراشند. با اجاره ویلا در کرمانشاه و نزدیکی این اثر باستانی شگفت‌انگیز، می‌توانید به دیگر اماکن دیدنی دیگر هم دسترسی داشته باشید.

روش ساخت

سنگ نوشته بیستون در ارتفاع چند ده متری از سطح زمین و بر دامنه جنوبی کوه پرآو ساخته شده‌ است و از آثار به جای مانده از پلکانی در قسمت بالایی کوه بیستون احتمال می‌رود که سنگ تراشان از این راه برای رسیدن به محل سنگ نوشته استفاده می‌کرده‌اند و پس از پایان کار، پلکان را به منظور غیرقابل دسترس کردن اثر تراش داده‌اند. سنگ نوشته بیستون بر صخره‌ای از جنس سنگ آهکی ایجاد شده که بنا به آثار لعاب قهوه‌ای رنگی که سطح سنگ نوشته را پوشانده و همچنین بقایای سربی که در چند سطر نخست اثر دیده شده‌ است به نظر می‌آید که در پایان کار برای افزایش طول عمر اثر، تمام نمای آن را با اندودی ناشناخته پوشانده‌اند.

شرح تصویر نقش برجسته

نقش‌های این اثر تاریخی بر سطحی به طول 6 متر و عرض یا ارتفاع 3 متر و 20 سانتی‌متر حجاری شده و شامل تصویر داریوش، کماندار و نیزه دار شاهی و 10 تن شورشگر است که یک تن زیر پای داریوش و 9 تن دست بسته در مقابل او قرار دارند و سرهایشان به جز نفر اول به وسیله طنابی به هم وصل شده‌است و هر کدام لباس مخصوص کشور خود را بر تن دارند که آن ها را از دیگری متمایز می‌سازد، بالای سر هر کدام نوشته‌ای است که نام شورشگر و محل شورش را معلوم می‌کند.
اندازه قد هشت تن از اینان 126 سانتی‌متر و آخرین نفر که سکونخا نام دارد با کلاهش 178 سانتی‌متر است. در این مجموعه شاه با چهره اصلی و با اندازه حقیقی یعنی 181 سانتی‌متر نشان داده شده، پای چپ و کمان او که در دست چپش قرار دارد بر بدن گئوماتا که زیر پای او به حال تضرع افتاده، نهاده شده و دست راست پادشاه به نشانه پرستش به سوی فروهر بلند شده‌است.

راز کتیبه میخی

بخش بزرگی از کتیبه داریوش خط هایی هستند که ماجرای تصویرهای نقش برجسته آن را شرح می‌دهند؛ هر چند برای سال‌ها کسی نمی دانست که این خط‌ها چه می‌گویند. کتیبه بیستون با خط میخی و به سه زبان رایج امپراطوری هخامنشی، یعنی فارسی باستان، ایلامی و بابلی روی صخره حکاکی شده‌ است. موضوع آن تا سال 1215 شمسی مانند یک راز مخفی مانده بود. اما بالاخره یک علاقمند به خط‌های باستانی آن را خواند و راز خط‌هایی را که شبیه تعدادی میخ هستند، برملا کرد.

دیواره محبوب

کوه بیستون که در آن آثار و نقش برجسته‌های متنوعی از دوران های متفاوت تاریخی وجود دارد، یکی از پنج دیواره محبوب صخره نوردان دنیاست و با نام بهشت گمشده شناخته می‌شود.
در این محوطه می توان از غار شکارچیان که در آن بقایای نخستین انسان ایرانی کشف شده تا کاروان سرای شاه عباسی که قدمت آن به دوران صفوی می‌رسد را دید.

کتیبه بیستون کجاست؟

راهی که امروزه از همدان آغاز شده و با گذر از شهرهای کنگاور، کرمانشاه، سرپل ذهاب، قصر شیرین و خسروی به سرزمین میان رودان (بین النهرین) می‌رسد؛ همان راه باستانی چند هزار ساله است که سرزمین‌‌های خاوری و میانی ایران زمین را به سرزمین‌های باختری و به بابل و نینوا و دیگر شهرهای میان رودان پیوند می‌داده است. در درازای این راه و به ویژه در بیستون، یادمان‌های باستانی فراوانی به چشم می‌خورد که نشانه رویکرد ویژه پیشینیان ما بوده است. کتیبه بیستون که هفتمین اثر ثبت شده ایرانی در فهرست جهانی یونسکو است، از جاهای دیدنی کرمانشاه به شمار می‌رود و در 30 کیلومتری شرق شهر کرمانشاه قرار دارد.

منبع: fa.wikipedia